Zespół Pieśni i Tańca „Lasowiacy” powstał w Zakładowym Domu Kultury w Stalowej Woli w 1956 roku z istniejących już wcześniej grup artystycznych: wokalnej, tanecznej i instrumentalnej. Członkowie grupy tanecznej wywodzili się z zespołu folklorystycznego, który kilka lat wcześniej założył Lesław Rzucidło wspólnie z akompaniatorem Marianem Pysznikiem. Grupę wokalną stanowili śpiewacy chóru mieszanego, prowadzonego przez Mariana Bieniasa. Natomiast muzykami grupy instrumentalnej zostali członkowie Zakładowej Orkiestry Dętej Huty Stalowa Wola. Pierwszy wspólny wytęp miał miejsce 30 kwietnia 1956 roku podczas akademii pierwszomajowej w Zakładowym Domu Kultury, zaś ukoronowaniem zespolenia grup był premierowy koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Lasowiacy” w dniu 22 lipca tego samego roku.
Nazwa zespołu – „Lasowiacy”- wiąże się z regionem etnograficznym, obejmującym tereny dawnej Puszczy Sandomierskiej, a więc tereny leśne położone w południowo-wschodniej części Polski, w widłach Wisły i Sanu. Zaś mieszkających tam chłopów nazywano od słowa "las" - „Lesiokami’ lub „Lasowiakami”.
W początkowym okresie działalności Zespół przedstawiał tańce narodowe, tańce regionu puszczy sandomierskiej, widowiska folklorystyczne m.in.: „Tańcowała cała wieś”, ale także klasyki baletowe takie jak: „Wesele krakowskie w Ojcowie”. Z biegiem lat w repertuarze Zespołu znalazły się również pieśni i tańce innych regionów: Podhala, Krakowskiego, Lubelskiego, Śląskiego, Łowickiego, Sądeckiego.
Na przestrzeni lat z Zespołem współpracowało wielu wybitnych choreografów, m.in.: Aleksander Dymiński, Wanda Kaniorowa, Edward Odrobny, Alicja Haszczak, Wiesława Hazuka, Ignacy Wachowiak, Antoni Wołoczko i Marek Zaremba. Okres współpracy z Ignacym Wachowiakiem był czasem wielkiego rozwoju artystycznego i aktywności koncertowej Zespołu Pieśni i Tańca „Lasowiacy”. Od 2002 roku ZPiT „Lasowiacy” nosi imię Ignacego Wachowiaka.
Zespół cały czas rozwija się i otwiera swoje artystyczne horyzonty. W 2021 roku rozszerzył swój program repertuarowy o nowe kompozycje taneczne bazujące na najbliższym nam regionie aktualnego województwa podkarpackiego: lasowiackie, rzeszowskie, przeworskie i krośnieńskie. Włączono także do repertuaru widowisko teatralno-taneczne pt. „Pocztówki z Rozwadowa” czerpiące z historii i melodii dawnego miasteczka Rozwadów, które zostało wchłonięte przez rozwijające się miasto Stalowa Wola.
Na przestrzeni ponad pięćdziesięciu lat w „Lasowiakach” tańczyło i śpiewało kilka pokoleń miłośników folkloru, a działalność w Zespole stała się tradycją wielu stalowowolskich rodzin. Wychowankowie zespołu kontynuują swoją pasję w formacjach akademickich, zespołach polonijnych oraz w zespołach zawodowych takich jak „Śląsk” i „Mazowsze”.
ZPiT „Lasowiacy” jest wielokrotnym laureatem licznych festiwali i przeglądów folklorystycznych w Polsce: m.in.: Ogólnopolskiego Przeglądu „Barwy Przyjaźni”, Ogólnopolskiego Festiwalu im. Michała Kosińskiego, Rzeszowskiego Jarmarku Pieśni i Tańca. Zdobywał także laury na festiwalach zagranicznych, takich jak: Arbeiterspiele w Niemczech, Wszechzwiązkowy Festiwal w Wilnie, Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny w Algierii i Tunezji czy Światowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych w Egipcie.
Od początku istnienia Zespół Pieśni i Tańca „Lasowiacy” dał ponad 2000 koncertów w Polsce, Europie, Stanach Zjednoczonych i Afryce. Przez cały ten czas Zespół „Lasowiacy” stanowi wizytówkę kulturalną regionu i miasta, wkładając wysiłek w pielęgnowanie tradycji, edukację artystyczną i integrowanie społeczności lokalnej.
Aktualnie ZPiT „Lasowiacy” im. Ignacego Wachowiaka kieruje Magdalena Sikora-Bucior, we współpracy z drugim instruktorem Sebastianem Rządem. Zespół współpracuje z Kapelą Lasowiacką Mieczysława Parucha.
Autor tekstu: Magdalena Sikora-Bucior