MALEWICZ, SUPREMATYZM, KULTURA ITD. - JAROSŁAW MODZELEWSKI

U źródeł obrazu Malewicz, suprematyzm, kultura itd. leżą dwie okoliczności; trudno (...) ustalić, która z nich była pierwsza.

1. Zobaczenie obrazu XVII-wiecznego malarza florenckiego Lorenza Lippiego inspirowanego przypowieścią o Tobiaszu. Obraz przedstawia chłopca - Tobiasza - trzymającego w ramionach rybę. Stojący przy nim tajemniczy towarzysz i opiekun wskazuje jedną dłonią na brzuch ryby, a drugą na oczy, przepowiadając, gdzie znajduje się lekarstwo na ślepotę ojca Tobiasza.
2. Zlecenie namalowania obrazu dla MDK w Stalowej Woli, które zawierało ogólnie sformułowane propozycje idei oczekiwanych przez zleceniodawcę: “Malewicz, suprematyzm, kultura itd.”

Jak pisze Jarosław Modzelewski: “Zacząłem od prób namalowania chłopca z rybą. W pierwszych szkicach rybę zastępowała rura, zastąpiona później prawdziwą rybą. Powstały dwie wersje Chłopaka z rybą oraz Człowiek z rurą - gest trzymania z tego obrazu wykorzystałem w pracy dla MDK. Jest taki obraz Malewicza Anglik w Moskwie, na którym widnieje zorientowana pionowo biała ryba. Z tych obserwacji i prób malarskich wyprowadziłem figurę mężczyzny trzymającego na rękach białą rybę. W tle obrazu widoczna jest czarno-biało-granatowa sfera przestrzeni, w której szybuje samolot (inspirowany mozaiką z moskiewskiego metra, autorstwa radzieckiego malarza Aleksandra Dejneki). W mozaice samolot jest czerwony. Dejneka podobnie jak Malewicz był wybitnym artystą, ale obaj znaleźli się na przeciwnych szalach wagi.

Socrealistyczna proweniencja gmachu MDK w Stalowej Woli, los Malewicza, symbolika ryby i kształt deski, na której malowałem, a także trudne już do ustalenia inne przyczyny złożyły się na ten obraz”.

Źródło: Modzelewski J., Jak powstał obraz dla MDK w Stalowej Woli [w:] Dziedzictwo Miejskiego Domu Kultury w Stalowej Woli. Dysonans i potencjał. Tom II, (red.) W. Baraniewski, Stalowa Wola: Miejski Dom Kultury 2024, s. 38-39.