BUDYNEK ROZWADOWSKIEGO DOMU KULTURY "SOKÓŁ"

Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół" w Rozwadowie, ob. osiedlu Stalowej Woli wzniesiony został w 1906 roku ze składek społecznych. Część pomieszczeń budynku na przełomie lat 20-tych i 30-tych XX wieku zajmowała Szkoła Handlowa Towarzystwa Szkół Zawodowych. W 1936 roku na osi środkowej budynku nadbudowano szczyt zwieńczony rzeźbą sokoła. Po II wojnie światowej budynek przez dłuższy czas był nieużytkowany. W latach 19581960 przeznaczono go na Dom Harcerza. W 1960 roku po przeprowadzeniu prac remontowych budynek przeznaczono na potrzeby Międzyspółdzielnianego Klubu „Ronita”. W 1980 roku część pomieszczeń użytkował Sąd Rejonowy w Stalowej Woli, który w 1986 roku przejął cały gmach, rezydując w nim do końca dekady. Od początku lat 90-tych XX wieku obiekt jest nieużytkowany.

Jest to budynek murowany z cegły pełnej, na zaprawie wapiennej, niepodpiwniczony. Dach drewniany, konstrukcji płatwiowo-kleszczowej, kryty blachą ocynkowaną na pełnym odeskowaniu, dwuspadowy. Ściany zewnętrzne i wewnętrzne obustronnie tynkowane. Stropy ceramiczne typu Kleina /parter/ i drewniane, belkowe /piętro/, tynkowane. Podłogi na parterze: parkiet, płytki ceramiczne, zaś na piętrze: parkiet, podłoga z desek. Drzwi płycinowe, jedno i dwuskrzydłowe, pełne i przeszklone. Okna futrynowe, dubeltowe, dwuskrzydłowe z nadświetlem. Schody drewniane, spocznikowe, dwubiegunowe. Balustrada schodów drewniana, tralkowa.

Założony na rzucie pięcioboku szerokofrontowy parter złożony z traktu frontowego i tylnego. Trakt frontowy parteru czterodzielny z sienią na osi. Trakt tylny parteru jednoprzestrzenny. Trakt frontowy piętra trójdzielny. Trakt tylny piętra analogiczny do parteru. Pomieszczania parteru i piętra skomunikowane schodami umieszczonymi na osi w trakcie frontowym. Pomieszczenia traktu frontowego skomunikowane amfiladowo. Część gospodarcza jednotraktowa. Bryła dwukondygnacyjna, zwarta, prostopadłościenna, nakryta dachem dwuspadowym. Elewacje wsch., zach. i pn. na cokole, zdobionym rustyką i zakończonym profilowanym gzymsem cokołowym.

Elewacja frontowa (zach.) pięcioosiowa, ujęta w narożach i na osi środkowej pilastrami. Kondygnacje oddzielone prostym gzymsem, zamknięte profilowanym gzymsem wieńczącym. Ponad gzymsem wieńczącym na osi środkowej profilowany szczyt, ujęty po bokach dwoma postumentami zwieńczonymi kulami, z wyobrażeniem Sokoła z rozpostartymi skrzydłami, siedzącego na sztandze, na osi szczytu.

W tympanonie szczytu w okresie międzywojennym widniał napis SOKÓŁ oraz daty 1906 1936. Na osi środkowej drzwi wejściowe płycinowe, dwuskrzydłowe, przeszklone z dwustrefowym nadświetlem. Wystrój architektoniczny parteru stanowią rustykalne zworniki ponad oknami i drzwiami głównymi oraz proste, profilowane gzymsy podokienne. Na piętrze okna obwiedzione prostymi, profilowanymi opaskami z łukiem odcinkowym u góry i prostym gzymsem podokiennym. Pierwotnie kondygnacje rozdzielały dwa gzymsy kordonowe, jeden nad drugim, obiegające budynek od północy i zachodu.

Elewacja boczna (pn.) trójosiowa na obu kondygnacjach. Otwory okienne w formie blend. Kondygnacje rozdzielone prostym, profilowanym gzymsem kordonowym. Narożnik pn.-zach. parteru ścięty. W nim półkolista nisza, zakończona konchą w kształcie muszli, wsparta na bogato profilowanym kroksztynie z rzeźbą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Narożnik piętra pn. zach. zakończony u dołu profilowanym wspornikiem z guttami. Elewacja boczna (pd.) gładka, bez podziałów architektonicznych. Elewacja tylna (wsch.) gładka, bez gzymsów, rozczłonkowana trzema dużymi oknami, zakończonymi łukiem odcinkowym. W narożniku pn. wsch. na poziomie parteru współczesny otwór drzwiowy.

Obiekt wpisuje się w nurt architektury eklektycznej z przełomu wieków XIX / XX. Stanowi dokument reprezentacyjnej zabudowy miejskiej dawnego miasta Rozwadowa, ob. osiedla Stalowej Woli. Posiada znaczne walory architektoniczne, historyczne, urbanistyczne i stanowi materialne świadectwo rozwoju gospodarczego i społecznego dawnego miasta Rozwadowa.